HOA THỊNH ĐỐN — Trong một phiên điều trần hiếm hoi có sự đồng thuận lưỡng đảng, các dân biểu và nghị sĩ từ cả Hạ Viện lẫn Thượng Viện Hoa Kỳ đã nhóm họp ngày 9 tháng Tư để bàn thảo về nhu cầu khẩn cấp bảo vệ các khoản tiết kiệm hưu trí của người Mỹ trước những hành vi thao túng và gian trá tài chánh từ phía Trung Quốc.
Các nhà lập pháp cùng các chuyên gia đồng loạt cảnh báo về sự gia tăng các hành vi tài chánh gây hấn từ Trung Quốc, bao gồm các trò lừa đảo tinh vi do các băng đảng Trung Hoa điều khiển, nhắm trực tiếp vào người cao niên Hoa Kỳ và đe dọa đến an ninh quốc gia.
Biến Tài Chánh Thành Chiến Trường
Phiên điều trần do Ủy Ban Đặc Nhiệm Hạ Viện về Đảng Cộng Sản Trung Quốc cùng với Ủy Ban Đặc Biệt Thượng Viện về Lão Hóa đồng tổ chức, đã đặc biệt chú trọng đến việc các tập đoàn Trung Quốc khai thác thị trường vốn Hoa Kỳ một cách có hệ thống.
Thượng nghị sĩ Rick Scott (Cộng Hòa, Tiểu Bang Florida), chủ tịch Ủy Ban Thượng Viện về Lão Hóa, đã đưa ra lời cảnh báo gay gắt:
“Nếu quý vị bỏ tiền hưu vào bất kỳ quỹ nào có dính dáng tới Trung Quốc, quý vị đang đứng trước nguy cơ mất trắng chỉ sau một đêm,” ông nói.
Luật “Trách Nhiệm Các Công Ty Ngoại Quốc Niêm Yết” — được ký thành luật từ cuối năm 2020 dưới nhiệm kỳ Tổng Thống Donald Trump — quy định rằng các công ty ngoại quốc phải bị loại khỏi sàn chứng khoán Hoa Kỳ nếu không tuân thủ chuẩn mực kiểm toán trong ba năm liên tiếp. Tuy nhiên, nhiều đại tập đoàn Trung Hoa như Alibaba, Baidu và Yum China vẫn còn tiếp tục được giao dịch công khai tại Hoa Kỳ.
Dân biểu John Moolenaar (Cộng Hòa, Tiểu Bang Michigan) cũng đồng tình, cáo buộc Đảng Cộng Sản Trung Quốc đang có chiến dịch xâm nhập vào thị trường vốn Hoa Kỳ một cách có chủ đích.
“Đây không đơn thuần chỉ là rủi ro đầu tư,” ông nói, nhắc lại sự kiện năm 2021 khi cổ phiếu các công ty giáo dục tư nhân Trung Hoa rơi tự do sau lệnh cấm bất ngờ từ Bắc Kinh, khiến giới đầu tư Hoa Kỳ mất hàng tỉ mỹ kim.
“Mổ Heo” Trên Không Gian Mạng
Thượng nghị sĩ Kirsten Gillibrand (Dân Chủ, Tiểu Bang New York) đã nêu bật hiện tượng các mạng lưới tội phạm quốc tế — đặt cơ sở tại Trung Hoa và vùng Đông Nam Á — đang ngày càng nhắm vào người cao niên Hoa Kỳ bằng những thủ đoạn lừa đảo tinh vi, được gọi là “mổ heo”.
Trong kiểu lừa đảo này, nạn nhân bị dẫn dụ từ từ vào các “cơ hội đầu tư” tưởng như hợp pháp, cho đến khi thủ phạm đột ngột biến mất cùng toàn bộ số tiền đầu tư.
Theo báo cáo từ cơ quan FBI, riêng trong năm 2023, người Mỹ từ 60 tuổi trở lên đã bị lừa mất hơn 3,4 tỉ mỹ kim qua những chiêu trò tương tự.
Dân biểu Raja Krishnamoorthi (Dân Chủ, Tiểu Bang Illinois) nêu rõ rằng các băng đảng mạng tại Miến Điện và Cao Miên đang thu vào gần 44 tỉ mỹ kim mỗi năm từ hoạt động lừa đảo.
“Vấn đề này không chỉ là tài chánh, mà còn là nhân quyền và an ninh quốc gia,” ông nói.
Ông Brady Finta, cựu đặc vụ FBI và sáng lập Trung Tâm Phối Hợp Ngăn Ngừa Gian Lận Cao Niên, nói rằng chỉ có khoảng 10–15% nạn nhân báo cáo hành vi lừa đảo, phần lớn còn lại âm thầm chịu đựng vì thiếu thông tin hay lo ngại bị chế giễu.
TikTok Là Công Cụ Gián Điệp Cấp Chiến Lược
Doanh nhân Kevin O’Leary, Chủ tịch O’Leary Ventures, cũng điều trần trước Quốc Hội, mạnh mẽ chỉ trích sự thiếu minh bạch và không đối ứng trong quan hệ kinh tế với Trung Hoa.
“Tôi không có vấn đề gì với người dân Trung Hoa, nhưng chánh quyền của họ là chuyện khác,” ông nói.
Ông đặc biệt lên án mô hình “cổ phần vàng” — thường chỉ chiếm 1% nhưng cho phép Đảng Cộng Sản Trung Hoa cử đại diện ngồi vào hội đồng quản trị, có quyền biểu quyết và định đoạt chiến lược công ty.
Ông cho rằng TikTok là một ví dụ điển hình cho mô hình ấy, và gọi nó là “một công cụ gián điệp cấp chiến lược”.
“TikTok là máy tuyên truyền tối tân nhất tôi từng thấy,” ông nói.
Dư luận vẫn còn hoài nghi về tương lai của TikTok tại Hoa Kỳ, khi ảnh hưởng của Trung Quốc đối với nền tảng này vẫn chưa được triệt tiêu. Vào ngày 4 tháng Tư, cựu Tổng Thống Trump đã gia hạn 75 ngày cho TikTok để thoái vốn khỏi công ty mẹ ByteDance, nếu không sẽ bị cấm hoạt động tại Hoa Kỳ.
“Chánh quyền tôi đang làm việc hết sức để cứu TikTok và đã đạt nhiều tiến triển,” ông Trump tuyên bố trên nền tảng Truth Social.
Vai Trò Của Phố Wall
Một chủ đề lớn khác là vai trò của giới tài chánh Phố Wall trong việc tiếp tay cho Trung Quốc. Ông Chris Iacovella, Chủ tịch Hiệp Hội Chứng Khoán Hoa Kỳ, cho biết các ngân hàng đầu tư đã quảng bá lợi nhuận từ “thị trường mới nổi” và bán cổ phần các công ty Trung Hoa cho nhà đầu tư Mỹ suốt hơn 20 năm qua.
“Sau khi IPO xong, tiền đổ về Trung Hoa. Phố Wall thì tiếp tục tô hồng những công ty đó,” ông nói.
Ông Iacovella nhấn mạnh rằng nhiều công ty Trung Hoa tránh né gần như mọi tiêu chuẩn báo cáo, kiểm toán và công khai tài chánh mà doanh nghiệp Mỹ phải tuân thủ.
Theo dữ liệu từ Bloomberg, đến năm 2023 có hơn 2.000 quỹ đầu tư của Hoa Kỳ đã rót gần 294 tỉ mỹ kim vào thị trường cổ phiếu và trái phiếu Trung Hoa.
Ông kết luận rằng: “Vô số người Mỹ không hề biết rằng họ đang góp phần tài trợ cho các công ty có liên hệ đến quân đội và các vi phạm nhân quyền của Trung Quốc.”
Thượng nghị sĩ Scott cho biết Quốc Hội đang xem xét các đề xuất nhằm buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm, tăng cường minh bạch tài chánh, và bảo vệ các nhà đầu tư — đặc biệt là người cao tuổi.
