Đông Kinh – Hệ thống bảo hiểm y tế của Nhật Bản, được ca ngợi trên toàn cầu vì hỗ trợ một trong những dân số sống thọ nhất thế giới, bảo đảm chăm sóc y tế vẫn phải chăng cho tất cả cư dân thông qua các cơ chế như giới hạn chi phí tự trả.
Tuy nhiên, hệ thống đang chịu áp lực nghiêm trọng từ lực lượng lao động thu hẹp và dân số già gia tăng. Tương lai của nó giờ đây bị mắc kẹt trong các cuộc thao túng chính trị trước các cuộc bầu cử trọng yếu, bao gồm cuộc đua vào Thượng viện sắp tới.
Các nhà phân tích cảnh báo việc biến hệ thống bảo hiểm y tế thành một quả bóng chính trị có thể làm suy yếu sự ổn định của nó và làm xói mòn niềm tin của công chúng vào chánh quyền. Họ nhấn mạnh sự cần thiết của một cuộc tranh luận có cân nhắc, dài hạn thay vì các cải cách vội vã bị thúc đẩy bởi áp lực bầu cử. Bà Yuri Ito, giáo sư tại Khoa Thống kê Y tế tại Đại học Y Dược Osaka, nói: “Làm thế nào Nhật Bản duy trì hệ thống chăm sóc sức khỏe được ca ngợi của mình dưới áp lực của một xã hội già hóa là một vấn đề được quốc tế quan tâm.”
Theo hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn dân của Nhật Bản, hầu hết mọi công dân trả 30 phần trăm chi phí y tế tại phòng khám và bệnh viện trong khi đóng góp bảo hiểm hàng tháng. Một chương trình của chánh quyền đặt ra mức trần chi phí cho những người có hóa đơn đặc biệt cao. Được giới thiệu vào năm 1973, hệ thống trợ cấp chi phí y tế cao, ít có song song ở nước ngoài, được thiết kế để bảo đảm bình đẳng kinh tế trong chăm sóc sức khỏe. Mặc dù có những lợi ích rõ ràng, những người trẻ tuổi, vốn đóng góp như nhau dù không cần các dịch vụ y tế nhiều như những người đồng bào lớn tuổi hơn, thường hoài nghi về khuôn khổ này.
Cam kết bảo đảm hỗ trợ an sinh xã hội lẫn nhau bất kể tuổi tác, chánh quyền của Thủ tướng Shigeru Ishiba đang tìm cách bảo đảm 3.6 ngàn tỉ Yên Nhật cho các bước hỗ trợ nuôi dạy con cái, với khoảng 1 ngàn tỉ Yên Nhật dự kiến sẽ đến từ khoản tiết kiệm của hệ thống y tế. Ngay cả khi khối cầm quyền, do Đảng Dân chủ Tự do của ông Ishiba lãnh đạo, không chiếm đa số trong Hạ viện, thủ tướng đã bày tỏ sự mong muốn vào đầu năm 2025 để dần dần tăng gánh nặng do khoảng 12.5 triệu bệnh nhân phải chịu chi phí y tế cao mang lại, bắt đầu từ tháng 8.
Theo kế hoạch ban đầu của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, chẳng hạn, mức trần chi phí tự trả hàng tháng cho những người có thu nhập hàng năm từ 3.7 đến 7.7 triệu Yên Nhật đã tăng khoảng 59.000 Yên Nhật, đạt mức tối đa khoảng 139.000 Yên Nhật. Đề xuất này đã gây ra phản ứng dữ dội ngay lập tức, với các nhà lập pháp đối lập cáo buộc chánh quyền vội vàng thay đổi mà không tham vấn đầy đủ. Bệnh nhân ung thư bày tỏ lo ngại rằng chi phí cao hơn có thể buộc họ phải từ bỏ điều trị hoặc cắt giảm các chi phí quan trọng khác.
Sau khi gặp chỉ trích ngay cả từ bên trong LDP, chánh quyền của ông Ishiba cuối cùng đã đóng băng tất cả các đợt tăng dự kiến sau các cuộc đàm phán với những người ủng hộ bệnh nhân vào tháng 3. Thời hạn cho một kế hoạch mới hiện đã bị đẩy sang sau cuộc bầu cử Thượng viện.
Gần đây, liên minh cầm quyền của ông Ishiba, vốn chịu tổn thất nặng nề trong Hạ viện trong cuộc tổng tuyển cử tháng 10, đã bị buộc phải nhượng bộ các đảng đối lập mà họ cần sự ủng hộ. Các đảng nhỏ đã sử dụng đòn bẩy của mình để giành được những thay đổi chính sách có lợi cho cử tri trong độ tuổi lao động mà họ đang ve vãn.
Các nhà phân tích cho rằng Đảng Dân chủ Vì Dân Đối lập đã bị cáo buộc áp dụng cách tiếp cận dân túy để giành phiếu bầu, khiến ông Ishiba rõ ràng tìm cách giữ vấn đề chi phí y tế không phổ biến này ra khỏi chương trình nghị sự bầu cử quốc gia. Ông Tadashi Mori, giáo sư chính trị tại Đại học Aichi Gakuin, nói: “Ông Ishiba dường như tin rằng một cuộc tranh luận công khai về việc liệu có tăng gánh nặng cho người bệnh trước cuộc bầu cử Thượng viện hay không là ‘không có lợi về mặt chính trị.'” Ông Mori nói rằng việc ông Ishiba không đứng vững đằng sau những thay đổi đề xuất của mình đối với hệ thống trợ cấp chi phí y tế cao đã trớ trêu thay lại làm hại ông, vì điều đó đã tạo ấn tượng rằng ông đang ưu tiên các cử tri lớn tuổi, vốn có xu hướng tạo nên cơ sở ủng hộ của LDP.
Về bản thân hệ thống, ông Michihito Ando, giáo sư kinh tế tại Đại học Rikkyo, nói: “Đối với những người sống lâu hơn nhờ chăm sóc sức khỏe cải thiện, một giới hạn về chi tiêu y tế là có giá trị,” lập luận rằng các mức trần hiện tại “không thấp.” Ông Ando nói thêm: “Tôi muốn thấy chánh quyền từ bỏ ý định tăng các mức trần. Điều tôi muốn đề xuất là một sự thay đổi dài hạn về cách Nhật Bản cung cấp chăm sóc sức khỏe, chẳng hạn bằng cách tăng cường kiểm soát chi phí.”
© KYODO
