ĐÔNG KINH — Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba hôm thứ Hai đã không đạt được thỏa thuận miễn trừ thuế quan trong cuộc điện đàm với Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump, nhưng hai nhà lãnh đạo đồng ý rằng vấn đề này nên được các bộ trưởng của họ thảo luận thêm.
Ông Ishiba cho biết ông đã bày tỏ sự lo ngại của Nhật Bản rằng việc áp đặt “đơn phương” thuế quan đối với hàng hóa Nhật Bản sẽ gây tổn hại đến đầu tư của các công ty Nhật, đồng thời nói thêm rằng hai quốc gia nên theo đuổi hợp tác rộng rãi hơn, cùng có lợi thay vì thuế quan.
Tổng Thống Trump, người đã tuyên bố áp dụng mức thuế “tương hỗ” 24% đối với hàng hóa Nhật Bản có hiệu lực từ thứ Tư, cho biết trên mạng xã hội của mình rằng Nhật Bản sẽ cử “một phái đoàn cấp cao đến đàm phán” về vấn đề này. Ông nói rằng Hoa Kỳ đã bị đối xử “rất tệ” trong thương mại, một động thái rõ ràng nhằm biện minh cho loạt thuế quan của mình.
Cùng với mức thuế 25% đối với xe hơi Nhật Bản nhập cảng vào Hoa Kỳ đã có hiệu lực, đợt tấn công thuế quan cao hơn của Tổng thống Trump đe dọa giáng một đòn nặng nề vào nền kinh tế Nhật Bản vốn phụ thuộc vào xuất cảng.
Ông Ishiba cho rằng Nhật Bản đang đối mặt với một “khủng hoảng quốc gia” và tuyên bố sẽ làm bất cứ điều gì chánh phủ của ông có thể để bảo vệ nền kinh tế, bao gồm cả việc tiếp tục thúc giục Tổng thống Trump xem xét lại các biện pháp này.
“Tôi đã nói với ông ấy rằng chúng ta nên tìm hiểu xem làm thế nào chúng ta có thể hợp tác rộng rãi theo cách có lợi cho cả hai quốc gia, bao gồm thông qua đầu tư nhiều hơn thay vì thuế quan đơn phương,” ông Ishiba nói.
“Cả hai bên sẽ chỉ định các bộ trưởng phụ trách” để tiếp tục thảo luận, ông nói với các phóng viên.
Cuộc đàm thoại qua điện thoại diễn ra chỉ vài ngày sau khi ông Ishiba nói rằng ông sẽ tìm cách gọi điện trước khi xem xét các cuộc đàm phán trực tiếp với Tổng thống Trump để trình bày lập luận của mình rằng Nhật Bản, một đồng minh thân cận của Hoa Kỳ, nên được miễn thuế quan.
Hai nhà lãnh đạo đồng ý tiếp tục nói chuyện một cách “thẳng thắn và xây dựng”, ông Ishiba nói, nhắc lại mong muốn được gặp Tổng thống Trump “vào thời điểm thích hợp” tại Hoa Kỳ. Ông từ chối cho biết thời điểm cụ thể.
Trước đó trong ngày, tại Quốc hội, ông Ishiba đã loại trừ việc đi theo con đường trả đũa thuế quan, nói rằng Nhật Bản “sẽ không ăn miếng trả miếng”.
Thay vào đó, Nhật Bản nên nói rõ với Tổng thống Trump rằng họ đã đóng góp vào nền kinh tế Hoa Kỳ bằng cách tạo ra công ăn việc làm và đầu tư, ông Ishiba nói, đồng thời nói thêm rằng quốc gia của ông không làm bất cứ điều gì “không công bằng”.
Nhận xét này được đưa ra khi Tổng thống Trump cho rằng Hoa Kỳ đã bị các đối tác thương mại của mình “lừa bịp”, bằng chứng là thâm thủng thương mại khổng lồ.
“Chúng tôi đang xem xét mọi lựa chọn để xác định đâu là cách hữu hiệu nhất” để giải quyết vấn đề thuế quan, ông Ishiba nói trước một ủy ban của Viện Tham Nghị.
Ông Ishiba nói rằng nếu ông có cơ hội đến thăm Hoa Kỳ, ông sẽ không chỉ tìm kiếm sự miễn trừ thuế quan tương hỗ mà còn trình bày một “gói” cho chánh quyền Trump cho thấy đồng minh thân cận của Hoa Kỳ có thể mang lại những gì.
Nhật Bản đã đàm phán một thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của Trump.
Theo hiệp ước có hiệu lực vào năm 2020, Nhật Bản đã giảm thuế quan đối với nông sản và thịt bò từ Hoa Kỳ trong khi không thấy Hoa Kỳ cắt giảm thuế quan đối với xe hơi và phụ tùng ô tô của Nhật Bản.
Các thông báo thuế quan gần đây của Tổng thống Trump đã gây ra những cú sốc trên thị trường tài chánh toàn cầu, khiến cổ phiếu Nhật Bản giảm mạnh và đẩy đồng yên Nhật tăng giá so với đồng đô la Hoa Kỳ.
Đổng Lý Văn phòng Nội các Yoshimasa Hayashi cho biết trong một cuộc họp báo thường kỳ rằng chánh phủ Nhật Bản sẽ “tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến của thị trường kinh tế và tài chánh trong và ngoài nước với tinh thần khẩn trương” và tuyên bố sẽ “làm tất cả những gì có thể” về quản lý chánh sách kinh tế và tài khóa.
Ngay cả khi Bộ trưởng Tài chánh Katsunobu Kato kêu gọi các nhà đầu tư giữ “bình tĩnh”, chỉ số chứng khoán Nikkei của Nhật Bản đã hứng chịu mức giảm điểm lớn thứ ba trong lịch sử vào hôm thứ Hai, kết thúc giảm 7,83% so với mức đóng cửa hôm thứ Sáu.
Ông Ishiba chỉ thị cho ông Kato theo dõi chặt chẽ thị trường tài chánh và có phản ứng thích hợp trong cuộc họp hiếm hoi vào Chủ nhật của các thành viên Nội các có sự tham gia của ông Hayashi và bộ trưởng phục hồi kinh tế Ryosei Akazawa.
Cho đến nay, Tổng thống Trump dường như không hề nao núng trước sự sụt giảm của thị trường chứng khoán toàn cầu, nói với các phóng viên trên Đệ Nhất Không Lực hôm Chủ nhật: “Tôi không muốn bất cứ điều gì đi xuống, nhưng đôi khi bạn phải uống thuốc để chữa lành một cái gì đó.”
Kể từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc vào tháng Giêng, Tổng thống Trump đã đưa ra nhiều loại thuế quan khác nhau, bao gồm thuế quan bổ sung 25% đối với xe hơi sản xuất bên ngoài Hoa Kỳ và thuế 25% đối với tất cả các mặt hàng thép và nhôm nhập cảng.
