Trung Quốc đang tiếp tục mở rộng và hiện đại hóa quân đội cả trong không gian lẫn trên biển. Những bước tiến này có ý nghĩa gì đối với an ninh Đông Á và Nhật Bản vào năm 2025? Cùng phân tích các dữ liệu và hình ảnh để hiểu rõ hơn về bức tranh toàn cảnh này.
Máy bay tiêm kích tàng hình J-36: Bước tiến công nghệ quân sự
Cuối năm 2023, một sự kiện đáng chú ý xuất hiện trên bầu trời Trung Quốc. Một mẫu thiết kế máy bay quân sự mới đã gây chú ý khi không sở hữu cả đuôi đứng và đuôi ngang, mà chỉ có cánh chính với hình dáng như một thước đo hình tam giác. Với kích thước lớn hơn cả tiêm kích tàng hình J-20S của Trung Quốc, chiếc máy bay này được dự đoán mang tên J-36, dựa trên các con số hiển thị trên thân máy bay.
J-36 có thiết kế ấn tượng với khả năng tàng hình cao, nhờ không có đuôi, cùng việc trang bị ba động cơ phản lực cho phép đạt tốc độ cao. Đây có thể là máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu, vượt mặt các máy bay thế hệ thứ năm như J-35 mà Trung Quốc vừa công bố vào năm ngoái. Nếu J-36 có thể tích hợp tên lửa tầm xa, nó có thể đặt cơ sở an ninh tại Đông Á và Tây Thái Bình Dương vào thế nguy hiểm.
Củng cố hạm đội hải quân
Bên cạnh không quân, hải quân Trung Quốc cũng đang tập trung phát triển các trang bị tối tân. Hình ảnh vệ tinh tại các xưởng đóng tàu cho thấy sự xuất hiện của một con tàu được cho là mẫu tàu mẹ đầu tiên trên thế giới dành riêng cho drone.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng ứng dụng nguyên lý của tàu đệm từ để phát triển bệ phóng điện từ. Hệ thống này có khả năng phóng nhanh các phi cơ liên tục và hiện chỉ được triển khai trên một tàu sân bay của Hải quân Mỹ. Tuy nhiên, Hải quân Trung Quốc đã tích hợp công nghệ này không chỉ trên tàu sân bay mà còn trên tàu đổ bộ 076, loại tàu lớn và hiện đại nhất của Trung Quốc.
Đặc biệt, Trung Quốc có thể sử dụng tàu đổ bộ này để triển khai máy bay không người lái và máy bay quân sự, điều này mở ra khả năng tác chiến linh hoạt ở cả trên không và trên biển.
Chiến hạm không người lái “Hổ Kình”
Trong một bước đột phá khác, Trung Quốc đã phát triển tàu chiến đấu không người lái tốc độ cao mang tên “Hổ Kình”. Dù kích thước nhỏ, tàu này sở hữu nhiều khả năng đa dạng, từ phòng thủ trước các cuộc tấn công trên không và trên biển, tới tấn công vào đất liền. Đặc biệt, tàu còn được trang bị sàn đáp cho máy bay trực thăng không người lái ở phần đuôi.
Việc Trung Quốc xây dựng đội hình tàu chiến đấu không người lái để hỗ trợ các cuộc đổ bộ có thể trở thành mối đe dọa trực tiếp với Đài Loan và các quốc gia ven Biển Đông. Điều này cho thấy một sự thách thức lớn đến các nguyên tắc chiến đấu truyền thống của hải quân thế giới.
Những phát biểu đáng chú ý từ nhà lãnh đạo Trung Quốc
Trong bài phát biểu chào năm mới ngày 31 tháng 12 năm 2024, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố rằng không ai có thể ngăn cản “sự thống nhất” của Trung Quốc với Đài Loan, nhấn mạnh mối quan hệ gia đình giữa hai bờ eo biển Đài Loan.
Trong năm qua, Bắc Kinh đã gia tăng áp lực quân sự quanh Đài Loan, thường xuyên điều động tàu chiến và máy bay vào vùng biển và không phận xung quanh hòn đảo này. Chính quyền Đài Loan coi đây là nỗ lực của Trung Quốc nhằm “bình thường hóa” sự hiện diện quân sự trong khu vực.
Đài Loan, với chính quyền dân chủ, bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh và khẳng định rằng tương lai của hòn đảo phải do chính người dân Đài Loan quyết định. Tình hình trở nên căng thẳng hơn sau khi ông Lại Thanh Đức, người bị Bắc Kinh coi là “phần tử ly khai”, trở thành Tổng thống Đài Loan vào tháng 5 năm 2024.
Ngoài ra, mối quan hệ quân sự giữa Hoa Kỳ và Đài Loan, bao gồm việc bán vũ khí, tiếp tục làm gia tăng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington. Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự lớn xung quanh Đài Loan và cảnh báo chống lại các hành động ly khai, nhấn mạnh rằng việc sử dụng vũ lực vẫn là một lựa chọn để đạt được thống nhất.
Trong bối cảnh này, tuyên bố của Chủ tịch Tập Cận Bình gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm của Trung Quốc trong việc thúc đẩy thống nhất với Đài Loan, đồng thời cảnh báo các lực lượng ủng hộ độc lập cả trong và ngoài hòn đảo.
Tình hình quan hệ Mỹ – Trung và Đông Á vào năm 2025
Vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, Tổng thống Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, cùng với Phó Tổng thống J.D. Vance, người từng tuyên bố Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất đối với Hoa Kỳ. Chính sách “Nước Mỹ trên hết” của chính quyền mới dự kiến sẽ định hình lại mối quan hệ giữa Hoa Kỳ với Trung Quốc, Nhật Bản và các nước Đông Á trong những năm tới.
Lập trường của Phó Tổng thống J.D. Vance đối với Trung Quốc:
Ông J.D. Vance được biết đến với quan điểm cứng rắn đối với Trung Quốc. Ông coi Trung Quốc là mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ và đã kêu gọi chuyển trọng tâm chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ từ châu Âu sang Đông Á. Tại Hội nghị An ninh Munich năm 2024, Vance nhấn mạnh: “Hoa Kỳ phải tập trung nhiều hơn vào Đông Á. Đó sẽ là tương lai của chính sách đối ngoại Hoa Kỳ trong 40 năm tới, và châu Âu phải nhận thức được thực tế đó.”
Chính sách “Nước Mỹ trên hết” và tác động đến Đông Á:
Chính quyền Trump-Vance dự kiến sẽ tiếp tục và có thể tăng cường các biện pháp bảo hộ kinh tế, đặc biệt là đối với Trung Quốc. Điều này có thể bao gồm việc áp đặt thêm các mức thuế quan và hạn chế thương mại nhằm giảm sự phụ thuộc vào hàng hóa và công nghệ Trung Quốc, đồng thời thúc đẩy sản xuất trong nước. Các biện pháp này có thể dẫn đến căng thẳng thương mại gia tăng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu và các nền kinh tế phụ thuộc vào thương mại với cả Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Quan hệ với Nhật Bản và các nước Đông Á khác:
Với việc chuyển trọng tâm sang Đông Á, chính quyền mới có thể yêu cầu các đồng minh trong khu vực, như Nhật Bản và Hàn Quốc, tăng cường đóng góp cho an ninh khu vực và chia sẻ gánh nặng chi phí quốc phòng. Điều này có thể dẫn đến việc tái đàm phán các thỏa thuận quân sự và kinh tế, đồng thời tạo áp lực lên các nước này trong việc cân bằng mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Tình hình Đông Á năm 2025:
Sự kết hợp giữa chính sách đối ngoại cứng rắn của Hoa Kỳ, lập trường quyết đoán của Trung Quốc đối với Đài Loan, và các yếu tố địa chính trị khác có thể làm cho tình hình ở Đông Á trở nên phức tạp và khó lường hơn trong năm 2025. Các quốc gia trong khu vực có thể phải đối mặt với những lựa chọn chiến lược khó khăn, khi họ cố gắng duy trì quan hệ với cả Hoa Kỳ và Trung Quốc, đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia của mình.
Trong bối cảnh này, các nhà phân tích khuyến nghị rằng các quốc gia Đông Á nên theo dõi chặt chẽ các động thái của chính quyền Trump-Vance, đồng thời chuẩn bị cho những thay đổi tiềm tàng trong cấu trúc an ninh và kinh tế khu vực. Việc tăng cường hợp tác khu vực và đa dạng hóa quan hệ đối tác có thể là chìa khóa để duy trì ổn định và thịnh vượng trong môi trường địa chính trị đầy biến động này.
