Băng Cốc – Chánh quyền Việt Nam nên trả tự do ngay lập tức cho nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng Trịnh Bá Phương và hủy bỏ mọi cáo buộc chống lại ông, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) đã nói vào hôm nay.
Vào tháng 4 năm 2025, giới chức thẩm quyền tại tỉnh Quảng Nam đã buộc tội ông Trịnh Bá Phương theo Điều 117 của Bộ luật Hình sự về tội tuyên truyền chống nhà nước. Ông đã đang thụ án 10 năm tù theo Điều 117 vì chỉ trích chánh quyền Việt Nam, khi vào tháng 11 năm 2024, ông đã làm các tấm bảng trong tù với nội dung: “Đả đảo Cộng sản Việt Nam vi phạm nhân quyền.” Ông hiện đang bị giam giữ biệt lập trong khi chờ điều tra thêm.
Bà Patricia Gossman, Phó Giám đốc Á châu tại Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, nói: “Trịnh Bá Phương đã đang thụ án tù vô lý vì bày tỏ quan điểm mà chánh quyền Việt Nam không thích. Bằng cách áp đặt thêm một cáo buộc hà khắc khác chống lại ông ấy, chánh quyền Việt Nam đang cho thấy mức độ phi lý mà họ sẽ đi đến để chà đạp lên quyền tự do ngôn luận.”
Ông Trịnh Bá Phương, 40 tuổi, xuất thân từ một gia đình các nhà hoạt động vì quyền đất đai. Trong hai thập niên đầu của thế kỷ 21, ông đã cùng mẹ, cha và em trai tham gia nhiều cuộc biểu tình và chiến dịch ủng hộ nhân quyền, quyền đất đai và bảo vệ môi trường.
Vào tháng 6 năm 2020, ông Trịnh Bá Phương đã bị bắt và buộc tội tuyên truyền chống nhà nước theo Điều 117, vốn hình sự hóa việc “làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, sản phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.” Trước khi bị bắt, ông đã đóng vai trò quan trọng trong việc khuếch đại tiếng nói của nông dân tại xã Đồng Tâm, Hà Nội. Tại đây, một cuộc đột kích của cảnh sát vào tháng 1 năm 2020 đã khiến một nông dân 84 tuổi, ông Lê Đình Kình, và ba cảnh sát thiệt mạng. Ông Trịnh Bá Phương là một trong những tác giả của “Báo cáo Đồng Tâm,” vốn đã làm sáng tỏ vụ đụng độ đất đai bạo lực.
Vào tháng 12 năm 2021, một tòa án tại Hà Nội đã kết án và tuyên phạt ông 10 năm tù. Từ trong tù, ông vẫn tiếp tục vận động cho nhân quyền, bao gồm cả việc tuyệt thực để phản đối điều kiện giam giữ tồi tệ. Vào tháng 11 năm 2024, ông đã tuyệt thực tại trại giam An Điềm, tỉnh Quảng Nam, trong hơn 20 ngày để phản đối việc quản giáo tịch thu sách, giấy và bút.
Gia đình ông Trịnh Bá Phương đã phải chịu đựng sự quấy rối lặp đi lặp lại của cảnh sát, sự đe dọa, quản thúc tại gia và bị tấn công thân thể.
Mẹ ông Trịnh Bá Phương, bà Cấn Thị Thêu, và em trai ông, ông Trịnh Bá Tư, đều đang thụ án 8 năm tù, cũng với cáo buộc tuyên truyền chống nhà nước. Đây là lần thứ ba bà Cấn Thị Thêu phải thụ án tù vì vận động cho nhân quyền. Vào tháng 3, một bài đăng trên mạng xã hội Facebook nói rằng bà đã nói với chồng mình, ông Trịnh Bá Khiêm, trong một lần thăm nuôi, rằng bạn tù cùng phòng đã đe dọa giết bà nếu bà tiếp tục khiếu nại.
Ông Trịnh Bá Khiêm cũng là một cựu tù nhân chính trị. Ông đã bị kết án và tuyên phạt 14 tháng tù vào năm 2014 vì vận động cho quyền đất đai.
Vào tháng 4 năm 2025, cảnh sát đã triệu tập ông Trịnh Bá Khiêm và con gái của cặp đôi, bà Trịnh Thị Thảo, để thẩm vấn vì họ đã tiếp tục vận động cho việc trả tự do cho người thân. Tháng đó, cảnh sát đã đặt vợ ông Trịnh Bá Phương, bà Đỗ Thị Thu, dưới sự giám sát gắt gao trước và trong dịp kỷ niệm 50 năm kết thúc chiến tranh tại Việt Nam.
Bà Gossman nói: “Chánh quyền Việt Nam trong nhiều năm đã đàn áp toàn bộ gia đình ông Trịnh Bá Phương vì họ từ chối im lặng trước sự bất công. Các đối tác thương mại quốc tế và các nhà tài trợ của Việt Nam nên công khai kêu gọi chánh quyền Việt Nam trả tự do cho ông Trịnh Bá Phương, ông Trịnh Bá Tư và bà Cấn Thị Thêu, và chấm dứt ngay lập tức chiến dịch lạm dụng chống lại gia đình các nhà hoạt động này.”
© Human Rights Watch
